Cewniki stałe

Przed cewnikowaniem, żel nakładany jest od końcówki cewnika w kierunku jego łącznika, co powoduje podczas zakładania mniejsze tarcie i niweluje związane z tym
mikrourazy cewki moczowej.

Cewniki hydrofilowe

Dzięki swojej powłoce, nie wymagają dodatkowego stosowania żelu i są gotowe do użycia bezpośrednio po wyjęciu z opakowania, przez co znacząco zmniejszają ryzyko urazów i wprowadzenia bakterii do układu moczowego.

Cewnikowanie

Cewnikowanie to procedura opróżniania pęcherza za pomocą cewnika, który jest wprowadzany do pęcherza pacjenta przez cewkę moczową w celu odprowadzenia moczu.

Cewnikowanie przerywane

Metoda, w której cewnik jest wkładany i wyjmowany z pęcherza przy każdym drenażu. Cewniki używane są jednorazowo. Cewnikowanie można wykonywać kilka razy dziennie (w zależności od indywidualnych potrzeb średnio 4-6 razy na dobę).

Cewnikowanie stałe

Metoda polegająca na ozostawieniu cewnika na dłuższy czas (do kilku dni). Możliwe jest także cewnikowanie stałe przez ścianę jamy brzusznej (cewnikowanie przezskórne - nadłonowe).

Diureza

Ogół zjawisk związanych z procesem wydalania moczu. Prawidłowość przebiegu diurezy jest oceniana na podstawie pomiarów objętości moczu, który został wydalony w określonym czasie, np. w ciągu doby lub godziny (diureza dobowa, diureza godzinowa), przy równoczesnym uwzględnieniu ilości podanych płynów.

Drogi wyprowadzające mocz

Składają się z kielichów nerkowych, które tworzą miedniczkę nerkową. Z miedniczek nerkowych mocz spływa do parzystych moczowodów, a następnie do pęcherza moczowego, znajdującego się w miednicy małej. Pęcherz moczowy pełni funkcję zbiornika, opróżnianego w miarę potrzeby i w zależności od naszej woli. Docelowo mocz wypływa na zewnątrz przez cewkę moczową.

Filtracja

Jest podstawowym procesem umożliwiającym powstawanie moczu. Polega ona na przechodzeniu wody osocza i wszystkich substancji w niej rozpuszczonych – z wyjątkiem większości białek – ze światła włośniczek, poprzez ich ścianę, do światła torebki kłębuszka. Aby powyższe procesy mogły zachodzić, przez nerki musi przepłynąć aż 1/4 całej objętości krwi tłoczonej przez serce. Przepływ krwi w przeliczeniu na jeden gram tkanki jest wielokrotnie większy, niż w innych narządach. Mocz ostateczny wytwarzany w nerkach przez brodawki nerkowe, znajdujące się na szczytach piramid, wpływa do kielichów i dalej do miedniczki nerkowej, a stąd - dzięki ruchom perystaltycznym moczowodów – do pęcherza moczowego.

Funkcje nerek

Głównym zadaniem nerek jest zabezpieczenie stałości środowiska wewnętrznego organizmu, poprzez wydalanie nadmiaru wody, soli mineralnych i innych substancji zbędnych czy też szkodliwych dla zdrowia, które powstają podczas procesów metabolicznych lub są przyjmowane np. wraz z pokarmem (dotyczy to również np. silnie toksycznych leków). Nerki są odpowiedzialne za zachowanie stałej objętości ciśnienia osmotycznego, a także składu elektrolitowego płynów ustrojowych.

Mikcja

Medyczne określenie oddawania moczu, polegające na usunięciu na zewnątrz przez cewkę moczową moczu zebranego w pęcherzu moczowym.

Moczowody

Część układu moczowego. Moczowody to parzyste przewody biegnące z miedniczek nerkowych do pęcherza moczowego.​

Nerki

Położone są zaotrzewnowo w kierunku tylnej ściany jamy brzusznej, na wysokości XII kręgu piersiowego i III kręgu lędźwiowego kręgosłupa. Prawa nerka położona jest o 1,5-2,5 cm niżej niż lewa.

Przeciętne wymiary nerek wynoszą 12x7x3 cm, ich ciężar waha się między 120 a 170 g, w zależności od masy ciała. Od tyłu nerki przylegają do przepony oraz mięśni tylnej ściany jamy brzusznej. Nerka prawa od przodu sąsiaduje z wątrobą, ze środkowym odcinkiem dwunastnicy, a także z częścią wstępującą jelita grubego i pętlami jelita biodrowego. Nerka lewa przylega do trzonu trzustki, tylnej ściany żołądka i pętli jelita cienkiego. Do nerek od strony przyśrodkowej wnikają naczynia krwionośne i limfatyczne, również nerwy. Miąższ nerek składa się z zewnętrznej części korowej i wewnętrznej rdzeniowej.

Paraplegia

(dwukończynowe) – uszkodzenie rdzenia kręgowego z poziomu Th2 skutkuje paraliżem dolnej części ciała i nóg.

Pęcherz moczowy

Jest dobrze umięśnionym, rozciągliwym, a także sprężystym zbiornikiem, o objętości około 250-400 ml. Po wypełnieniu pęcherza moczem dochodzi do wzrostu ciśnienia w jego wnętrzu. Drażnienie zakończeń nerwów czuciowych oraz pojawienie się tzw. parcia, powoduje skurcz mięśnia wypierającego oraz rozkurcz zwieraczy – mocz wypływa przez cewkę na zewnątrz. Objętość dobowa moczu w warunkach prawidłowych wynosi około 1,0-3,0 litra.

Pęcherz neurogenny

Prawidłowa czynność pęcherza moczowego zależy od sprawności aparatu nerwowego, łączącego pęcherz z ośrodkami leżącymi w rdzeniu kręgowym i mózgowiu. Uszkodzenie tego aparatu w jakimkolwiek miejscu powoduje różne zaburzenia czynności pęcherza. Uszkodzenia mogą dotyczyć rdzeniowego ośrodka oddawania moczu albo części ośrodkowego układu nerwowego (OUN) położonego powyżej tego ośrodka. Następuje wówczas przerwanie połączeń rdzeniowych ośrodka mikcji z ośrodkami mózgowymi. U osób z pęcherzem neurogennym mięśnie i nerwy, które je kontrolują, nie są dobrze skoordynowane, co uniemożliwia normalne napełnianie i opróżnianie pęcherza W normalnych warunkach kilka mięśni i połączonych grup nerwowych „współpracuje”, aby umożliwić pęcherzowi zatrzymanie moczu i jednocześnie,po wysłaniu impulsu, opróżnić go. Impulsy nerwowe przemieszczają się wzdłuż szlaków nerwowych między mózgiem a mięśniami, które kontrolują opróżnianie pęcherza. Jeśli te drogi są uszkodzone lub całkowicie zerwane z powodu choroby lub urazu, mięśnie nie mogą się kurczyć ani rozluźniać i występuje zatrzymanie moczu, niecałkowite opróżnianie pęcherza i jego zaleganie albo ciągły wypływ moczu.

Pęcherz nadreaktywny

Kurczy się często nim zostanie napełniony. Mięśnie mogą być również rozluźnione, w takim przypadku przepuszczają mocz, zanim osoba jest gotowa do oddania moczu (mimowolne oddawanie moczu – nietrzymanie moczu).

Pęcherz nieaktywny

Nie kurczy się nawet po całkowitym napełnieniu. W tym przypadku mięśnie zwieracza wokół cewki moczowej nie spełniają swojej funkcji prawidłowo i pozostają napięte, nawet gdy osoba próbuje opróżnić pęcherz.

Personel medyczny

Ogólny termin opisujący osoby zaangażowane w opiekę zdrowotną: lekarz, pielęgniarka, pielęgniarka stomijna, farmaceuta.

Refundacja

Uprawnienie dzięki któremu osoba ubezpieczona prawo skorzystać z możliwości nabycia wyrobów medycznych, których cały lub częściowy koszt pokrywa Narodowy Fundusz Zdrowia. Jak wygląda refundacja w przypadku cewnikowania.

SCI (uraz rdzenia kręgowego)

Rdzeń kręgowy jest najdłuższym nerwem w naszym ciele, ma przeciętną długość około 45 cm, sięga od mózgu do kości ogonowej. Przenosi impulsy odpowiedzialne za komunikację między mózgiem a ciałem. Układ nerwowy składa się z mózgu (OUN), rdzenia kręgowego, nerwów i narządów zmysłów. Ich interakcje i komunikacja pozwalają nam czuć, poruszać ciałem, kończynami zarządzać podstawowymi funkcjami życiowymi takimi jak np. oddychanie, wydalanie, wydzielanie, regulacja ciśnienia krwi.

Tetraplegia

(czterokończynowe) - uszkodzenie rdzenia kręgowego na poziomie Th1 (szyja) skutkuje paraliżem ciała od barków w dół i czterech kończyn.

Układ moczowy człowieka

Składa się z nerek, które są narządem parzystym, wytwarzającym mocz, dróg wyprowadzających mocz: kielichów i miedniczek nerkowych, moczowodów oraz pęcherza i cewki moczowej.